Số hóa học liệu đang trở thành xu hướng tất yếu trong giáo dục đại học và cao đẳng, giúp nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng nhu cầu học tập linh hoạt của sinh viên. Tuy nhiên, nhiều trường vẫn gặp khó khăn khi triển khai do thiếu định hướng hoặc mắc sai lầm phổ biến. Việc rút ra những bài học kinh nghiệm khi số hóa nội dung học tập sẽ giúp các cơ sở giáo dục tránh được rủi ro, tối ưu nguồn lực và xây dựng chiến lược chuyển đổi số bền vững.
1. Top 7 bài học kinh nghiệm quan trọng khi số hóa nội dung học tập
Khi số hóa, nhiều trường học thường gặp khó khăn trong việc định hướng, dẫn đến lãng phí thời gian và chi phí. Dưới đây là 7 bài học kinh nghiệm khi số hóa nội dung học tập quan trọng, được rút ra từ thực tiễn triển khai, giúp bạn tránh sai lầm và tối ưu hiệu quả.
1.1. Không xác định đối tượng học tập
Mỗi trường đại học, cao đẳng đều có nhiều nhóm người học khác nhau: sinh viên chính quy, sinh viên liên thông, học viên cao học, hay học trực tuyến từ xa. Nếu không phân tích đúng nhu cầu, mức độ tiếp cận công nghệ và phong cách học của từng nhóm, nội dung số sẽ khó đạt hiệu quả. Đây là bài học kinh nghiệm khi số hóa nội dung học tập quan trọng, giúp trường thiết kế nội dung phù hợp với từng tệp người học.
Xác định đối tượng học tập để đưa ra kế hoạch triển khai đúng đắn
1.2. Thiếu người phụ trách chuyên môn về giáo dục số
Nhiều trường chỉ giao việc số hóa cho giảng viên hoặc bộ phận CNTT mà thiếu nhân sự chuyên trách về e-Learning. Trong khi đó, giáo dục số đòi hỏi sự kết hợp giữa chuyên môn sư phạm và kỹ thuật công nghệ. Không có người phụ trách chuyên môn, dự án số hóa dễ rơi vào tình trạng rời rạc, thiếu tính hệ thống và không đáp ứng chuẩn đào tạo của Bộ Giáo dục.
1.3. Quá chú trọng kỹ thuật mà bỏ quên kịch bản sư phạm
Một số trường đầu tư mạnh cho phần mềm LMS, hệ thống học liệu trực tuyến hiện đại nhưng nội dung bài giảng lại thiếu kịch bản sư phạm rõ ràng. Sinh viên có thể bị “quá tải” thông tin hoặc không tìm thấy giá trị cốt lõi. Bài học rút ra là: công nghệ chỉ hỗ trợ, còn yếu tố quyết định chất lượng học tập vẫn nằm ở thiết kế bài giảng chuẩn mực.
1.4. Làm theo mẫu có sẵn mà không điều chỉnh theo đặc thù đơn vị
Không ít trường áp dụng trọn gói mô hình hoặc template số hóa từ bên ngoài mà chưa điều chỉnh theo chương trình đào tạo riêng. Ví dụ, ngành kỹ thuật, y dược hay kinh tế đều có yêu cầu khác nhau về cách trình bày nội dung. Nếu không tùy biến, bài giảng sẽ thiếu tính thực tiễn, không bám sát chuẩn đầu ra của ngành học.
1.5. Chọn sai định dạng bài giảng
Ở bậc đại học, mỗi môn học có đặc thù riêng: các môn lý thuyết phù hợp với video hoặc tài liệu SCORM, trong khi các môn thực hành cần mô phỏng 3D, tình huống tương tác. Nếu chọn sai định dạng, giảng viên vừa khó triển khai, sinh viên lại không hứng thú theo học. Đây là bài học kinh nghiệm khi số hóa nội dung học tập cần được cân nhắc kỹ, đặc biệt khi xây dựng ngân hàng học liệu số cho cả chương trình.
Sai định dạng bài giảng gây nhiều khó khăn trong quá trình giảng dạy và học tập
1.6. Triển khai dàn trải mà không có ưu tiên
Một sai lầm phổ biến là nhiều trường muốn số hóa toàn bộ giáo trình cùng lúc, dẫn đến quá tải nguồn lực. Cách làm hiệu quả hơn là ưu tiên các môn đại cương, môn bắt buộc hoặc môn có đông sinh viên trước, sau đó mở rộng dần. Chiến lược này giúp nhà trường vừa kiểm chứng hiệu quả, vừa tối ưu nguồn lực cho giai đoạn sau.
1.7. Không đo lường được hiệu quả sau đào tạo
Nếu chỉ dừng lại ở việc “có hệ thống học trực tuyến” mà không đánh giá tỷ lệ hoàn thành khóa học, kết quả học tập hay sự hài lòng của sinh viên, việc số hóa sẽ khó duy trì lâu dài. Một hệ thống LMS cho trường đại học, cao đẳng cần tích hợp công cụ phân tích dữ liệu để theo dõi tiến độ, từ đó cải tiến liên tục. Đây là bài học kinh nghiệm khi số hóa nội dung học tập không thể bỏ qua.
2. Những yếu tố quyết định thành công trong số hóa học liệu
Theo báo cáo của UNESCO (2024), hơn 90% các trường đại học trên toàn cầu đã tích hợp ít nhất một phần học liệu số vào hoạt động đào tạo. Đáng chú ý, 65% sinh viên cho rằng học liệu số giúp họ tiếp thu kiến thức nhanh và hiệu quả hơn so với tài liệu truyền thống. Tại Việt Nam, sau giai đoạn COVID-19, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã liên tục nhấn mạnh vai trò của chuyển đổi số trong giáo dục đại học và cao đẳng, coi đây là chìa khóa để nâng cao chất lượng giảng dạy và mở rộng cơ hội học tập suốt đời.
Tuy nhiên, thực tế triển khai cho thấy không phải cơ sở đào tạo nào cũng đạt được hiệu quả như kỳ vọng. Nhiều trường đại học, cao đẳng vẫn gặp khó khăn khi số hóa: học liệu không hấp dẫn, giảng viên thiếu kỹ năng công nghệ hoặc hệ thống LMS không phù hợp. Để thành công, nhà trường cần chú trọng đến những yếu tố cốt lõi sau:
- Xác định rõ mục tiêu và đối tượng học tập: Trường cần biết rõ sinh viên sẽ học gì, mục tiêu đào tạo ra sao và đặc điểm tiếp thu của người học. Điều này giúp định hướng đúng trong việc xây dựng và lựa chọn nội dung số.
- Đảm bảo chất lượng nội dung gốc: Học liệu số chỉ hiệu quả khi nội dung ban đầu chính xác, khoa học và cập nhật. Nếu tài liệu gốc thiếu chất lượng, việc số hóa chỉ làm lặp lại hạn chế.
- Đội ngũ triển khai có chuyên môn kép: Sự phối hợp giữa giảng viên am hiểu chuyên môn và đội ngũ kỹ thuật am hiểu công nghệ là điều kiện bắt buộc. Hai bên cần đồng hành để vừa giữ được tính sư phạm, vừa tối ưu trải nghiệm học tập trực tuyến.
- Ứng dụng công nghệ và lựa chọn LMS phù hợp: Hệ thống quản lý học tập (LMS) cần thân thiện, ổn định và có khả năng mở rộng. Việc chọn sai nền tảng sẽ gây khó khăn trong vận hành, quản lý và đo lường.
- Thiết kế học liệu dựa trên kịch bản sư phạm: Không chỉ chuyển tài liệu giấy lên màn hình, mà học liệu số cần được thiết kế theo kịch bản học tập: có tương tác, có kiểm tra và khuyến khích người học chủ động.
- Khả năng đo lường, phân tích và cải tiến liên tục: Các trường cần theo dõi số liệu như tỷ lệ hoàn thành khóa, mức độ tương tác, hay kết quả học tập. Những dữ liệu này là căn cứ để cải thiện học liệu trong các giai đoạn tiếp theo.
- Cam kết và định hướng từ ban lãnh đạo nhà trường: Sự chỉ đạo từ ban giám hiệu giúp dự án số hóa có nguồn lực, ngân sách và định hướng rõ ràng. Đây là yếu tố đảm bảo tính bền vững lâu dài.
3. OES – Đơn vị số hóa nội dung học tập chuyên nghiệp cho trường đại học, cao đẳng
Trong bối cảnh chuyển đối số giáo dục là yêu cầu cấp thiết, các trường đại học và cao đẳng cần một đối tác đủ năng lực để đồng hành. OES được biết đến là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực số hóa học liệu, triển khai hệ thống LMS và phát triển eLearning chuyên nghiệp tại Việt Nam, với nhiều năm kinh nghiệm hợp tác cùng các trường và doanh nghiệp quy mô lớn.
Khác với những nhà cung cấp giải pháp công nghệ thuần túy, OES chú trọng sự kết hợp hài hòa giữa giá trị sư phạm – ứng dụng công nghệ – trải nghiệm người học. Nhờ đó, các dự án không chỉ dừng lại ở việc số hóa tài liệu, mà còn được thiết kế theo hướng tương tác, trực quan, chuẩn hóa và gắn liền với mục tiêu đào tạo của từng trường.
Những yếu tố làm nên uy tín của OES:
- Kinh nghiệm triển khai đa dạng: OES đã thực hiện thành công nhiều dự án số hóa học liệu cho các trường đại học, cao đẳng và tổ chức giáo dục trong nước.
- Đội ngũ chuyên gia liên ngành: Sự phối hợp giữa giảng viên, chuyên viên thiết kế đào tạo và kỹ sư công nghệ giúp đảm bảo học liệu vừa chuẩn học thuật, vừa sinh động và phù hợp với sinh viên.
- Giải pháp toàn diện: Bao gồm số hóa học liệu theo chuẩn quốc tế, xây dựng LMS, phát triển ngân hàng khóa học và công cụ đo lường hiệu quả đào tạo.
- Cam kết đồng hành lâu dài: OES không chỉ bàn giao sản phẩm, mà còn hỗ trợ nhà trường trong đào tạo nhân sự vận hành, tối ưu hệ thống và cập nhật công nghệ.
Với định hướng chuyên nghiệp – sáng tạo – bền vững, OES đã trở thành đối tác chiến lược của nhiều cơ sở giáo dục, giúp nâng cao chất lượng giảng dạy, mở rộng khả năng tiếp cận sinh viên và khẳng định uy tín trong kỷ nguyên giáo dục số.
OES đồng hành cùng trường đại học, cao đẳng trong quá trình số hóa bài giảng
Kết luận
Việc nắm bắt và rút ra những bài học kinh nghiệm khi số hóa nội dung học tập là yếu tố then chốt giúp các trường đại học và cao đẳng triển khai thành công quá trình chuyển đổi số trong đào tạo. Những kinh nghiệm này không chỉ giúp tránh được sai lầm phổ biến mà còn tạo nền tảng để xây dựng học liệu chất lượng, phù hợp với nhu cầu người học và định hướng chiến lược của nhà trường. Khi được áp dụng đúng đắn, số hóa học liệu sẽ trở thành công cụ mạnh mẽ, góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy, tối ưu nguồn lực và khẳng định vị thế của cơ sở giáo dục trong thời đại số.
LIÊN HỆ TRIỂN KHAI ĐÀO TẠO TRỰC TUYẾN TOÀN DIỆN
Công ty CP Dịch vụ Đào tạo Trực tuyến OES
Địa chỉ: Tòa 789 Building, số 27 – 29/59 Láng Hạ, Quận Ba Đình, Hà Nội
Hotline: 0397.116.997 hoặc 0363.434.499 (Gặp GĐ kinh doanh, tư vấn dự án lớn)
Website: https://oes.vn/
Email: [email protected]
